RADOMIR DELIĆ IZ STARIH LEDINACA I MILAN SRDIĆ NOVINAR RADIJA 021 DOBITNICI SU OVOGODIŠNJIH PRIZNANJA ZA HRABROST I DOSLEDNOST

RADOMIR DELIĆ IZ STARIH LEDINACA I MILAN SRDIĆ NOVINAR RADIJA 021 DOBITNICI SU OVOGODIŠNJIH PRIZNANJA koje je dodelila nevladina organizacija Vojvođanska zelena inicijativa i Udruženje eko novinara "Eko vest", na Ekološkom kampu - Vršački breg 2007.koji je održan od 25.oktobra do 28.oktobra 2007.
Radomir Delić je dobio priznanje za građansku, a Milan Srdić za novinarsku hrabrost i doslednost u zaštiti životne sredine za 2007. godinu.
Udruženje eko novinara "Eko vest" okuplja novinare iz cele Srbije, koji su se i ove godine našli u Vršcu na Ekološkom kampu u organizaciji Vojvođanske zelene inicijative i Švedske humanitarne organizacije "Individualna pomoć". U okviru četvorodnevnog kampa oko 30 novinara iz Srbije i 20 predstavnika ekoloških NVO, kao i gosti iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine, razmatrali su aktuelne probleme u zaštiti životne sredine u Srbiji i regionu.

(Ruža Helać, predsednica Vojvođanske zelene inicijative)

„ALAS HOLDING” NE ODUSTAJE OD REKULTIVACIJE KOPA “SREBRO”

„Dnevnik”, 26. 10. 2007: Predstavnici kompanije “Alas Holding” sastali su se nedavno sa nadležnima iz Zavoda za zaštitu prirode, kako bi razmotrili koje uslove je neophodno da
ispune, kao izvođači radova u kopu “Srebro”, pre nego što dobiju zeleno svetlo za rekultivaciju.

- Na prethodnom sastanku ništa konkretno nije odlučeno, već je svaka strana predočila svoje argumente, a naredni sastanak trebalo bi da održimo naredne nedelje, kada ćemo, nadam se, imati podrobnije informacije u vezi sa uslovima i propisima koje moramo ispuniti - izjavio je za “Dnevnik” predsednik Upravnog odbora “Alas holdinga” Dejan Delić.

Podsećamo da se, prema uslovima Zavoda za zaštitu prirode Srbije, istočni deo kopa “Srebro” nalazi u drugom stepenu režima, odnosno zaštite, te da se maksimalno 30 metara u prostor po površini kopa može intervenisati i to u gornjoj zoni. Upravo je taj uslov bio jedan od najvažnijih zbog kojeg je Upravni odbor “Alas holdinga” inicirao sastanak sa predstavnicima Zavoda.

- Trideset metara razdaljine ne može zadovoljiti bezbednost kupača na jezeru i ponovo ćemo se obratiti Zavodu za zaštitu životne sredine Srbije i proveriti da li je to zaista krajnja granica ili je moguće napraviti ustupak - izjavio je Delić početkom oktobra, neposredno nakon upoznavanja sa ovim, ali i brojnim drugim uslovima Zavoda koje su, kao izvođači, obavezni da ispune.

U Zavodu za zaštitu prirode Srbije kažu da će procedura dobijanja uslova za rekultivaciju još dugo da traje, jer je izuzetno složena. Oni napominju da ministarstva za energetiku i zaštitu životne sredine daju saglasnost na Projekat o rekultivaciji, te da potom traže mišljenje od Zavoda. Ukoliko on opet proceni da su neophodne dodatne korekcije, ministarstva investitoru nalaže da i te uslove ispuni. Tek nakon toga, nadležna ministarstva mogu dati konačnu saglasnost na Projekat. Za sve to vreme, “Alasu” je zabranjeno da bilo šta radi u kopu “Srebro”.
Složena procedura podrazumeva, između ostalog, i uslove u vezi sa transportom, biološkom rekultivacijom, kontrolom aerozagađenja, nivoa buke i mnoge druge detalje.

S. Ignjatović (sanja.ignjatovic@dnevnik.co.yu)

Donacija za ambulantu u Rakovcu

“Alas Rakovac” je juče ambulanti u Rakovcu uručio donaciju od 20.000 evra, a taj novac biće uložen u renoviranje i dalju izgradnju te ustanove, najavila je ta kompanija. Delić je za “Dnevnik” podsetio da je kompanija prošlog meseca donirala 20.000 evra za obnovu hrama u Starom Rakovcu.

USLOVI ZAŠTITE PRIRODE I ŽIVOTNE SREDINE

USLOVI ZAŠTITE PRIRODE I ŽIVOTNE SREDINE ZA IZRADU PROJEKTA TEHNIČKE I BIOLOŠKE REKULTIVACIJE I PROSTORNOG UREĐENJA POVRŠINSKOG KOPA SREBRO – LEDINCI

Na osnovu zahteva i uvidom u dokumentaciju u Registar zaštićenih prirodnih dobara koji vodi Zavod za zaštitu prirode Srbije, konstatuje se:

· Površinski kop Srebro nalazi se u okviru Nacionalnog parka Fruška gora – prirodnog dobra od izuzeztnog, odnosno nacionalnog značaja – I kategorije, zaštićenog prvi put 1960. godine Uredbom Vlade, a kasnije i Zakonom o nacionalnim parkovima («Službeni glasnik RS», broj 39/93).

· Fruška gora je i međunarodno značajno stanište ptica IBA područje (Important Bird Areas), i vodi se u registru od 1989. godine pod oznakom YU 031, a od 2000. godine pod oznakom SER 006.

· Višegodišnjim istraživanjima Zavoda za zaštitu prirode Srbije utvrđeno je da područje površinskog kopa «Srebro» ima značajne prirodne vrednosti. Posebno se ističe prisustvo značajnih vrsta ornitofaune kao što su planinska crvenperka, žutarica, seoska lasta, zatim mišar, kobac, jastreb i soko lastavičar, koje se gnezde po okolnim šumama. Šumska vegetecija je ekološki i vegetacijski deo veoma složenog ekosistema Fruške gore, a karakteriše je prisustvo mezofilnih, termofilnih, termomezofilnih i kserotermnih tipova šume. Istovremeno predstavljaju i značajna staništa za faunu ptica.

· 2001. godine za potrebe sanacije i rekultivacije površinskog kopa izrađen je i verifikovan Projekat rekultivacije kamenoloma «Srebro». Ovim projektom određena je buduća namena prostora koja je delom predviđena za zaštitu prirodnih vrednosti, odnosno staništa prirodnih retkosti, a delom za turističko-rekreativne, kulturne, obrazovne i edukativne namene.

· Fruška gora je od 2005. godine uvrštena u međunarodno botanički značajna područja Centralne i Istočne Evrope IPA područja – Important Plant Areas (Plantfile, 2005), na površini od 137.236 ha.

· Za nacionalni park Fruška gora izrađen je i usvojen Prostorni plan područja posebne namene Fruške gore do 2022. godine («Službeni list APV», br. 16/04).

· Za potrebe izrade pomenutog prostornog plana Zavod je izradio studiju «Stepenovanje režima zaštite područja Nacionalnog parka Fruška gora i zaštita prirodnih vrednosti u granicama obuhvata Plana», koja je sastavni deo Plana. Ovim dokumentom određene su opšte mere zaštite za površinske kopove na kojima prestaje rad.

· U blizini površinskog kopa «Srebro» nalaze se lokaliteti sa režimom I stepena zaštite, nekadašnji rezervati Zmajevac (jugozapadno), Kraljeve stolice (jugoistočno) i Javornati Do (severozapadno).

· Područje sa režimom II stepena zaštite gotovo u potpunosti okružuje kop Srebro, a sa režimom III stepena zaštite obuhvaćen je sam kop i dolina otoka iz kopa, kao i deo doline Tavnog potoka.

· Režim II stepena zaštite propisan je u cilju očuvanja retkih i ugroženih vrsta ptica i njihovih staništa, šumskog ekosistema i zemljišta, ali i očuvanju drugih prirodnih vrednosti Parka.

· Ograničenja koja se odnose na površinski kop Srebro, proizlaze iz Uredbe o zaštiti prirodnih retkosti, Studije koju je izradio Zavod za potrebe izrada PPPPN Fruške gore i važeće zakonske regulative, odnose se na mogućnost izvođenja radova na sanaciji padina u cilju postizanja odgovarajuće stabilnosti, ali i zabrani eksploatacije mineralnih sirovina, jer se taj prostor nalazi u režimu II stepena zaštite.

I Na osnovu verifikovanih projekata rekultivacije, a uvažavajući prirodne vrednosti, zaključuje se da je nakon prestanka eksploatacije buduća namena područja dvojaka – turističko-rekreativna i zaštitna. Na osnovu buduće namene područja, u okviru područja na kojem treba izvršiti rekultivaciju7 mogu se izdvojiti tri celine: istočno, zapadno krilo i severni-prilazni deo površinskom kopu. Projektima rekultivacije:

· Istočno krilo kopa mora se predvideti za zaštitu živog sveta NP.

· Zapadno krilo kopa predvideti za turističko-rekreativne aktivnosti,

· Severni – prilazni deo površinskom kopu treba nameniti za izgradnju i/ili rekonstrukciju postojećih objekata za boravak, odmor i rekreaciju posetilaca, kao i neophodnih pratećih objekata za kupalište, ugostiteljskih objekata, vidikovca i dr.

II Pri izradi dokumentacije za rekultivaciju površinskog kopa neophodno je:

· Obuhvatiti ukupnu površinu koja je u proteklom periodu po bilo kom osnovu korišćena pri eksploataciji mineralne sirovine – latita (trahita).

· Obraditi delove koji se odnose na tehničku i biološku rekultivaciju.

III Do sada sprovedene aktivnosti na utvrđivanju namene prostora, posebno na delu formirane depresije površinskog kopa (zapadno krilo kopa) i nasipa i doline Tavnog potoka (severni - prilazni deo kopu), ukazale su da preovlađuje ideja o formiranju turističko-rekreativne zone, sa formiranjem vodne akumulacije – jezera. Ovakvo rešenje sa aspekta zaštite prirode je prihvatljivo, ali ne isključuje mogućnost i druge namene koja je u skladu sa ukupnim aktivnostima koje se mogu odvijati u Nacionalnom parku. Za ovakvo rešenje projektnom dokumentacijom treba:

· Utvrditi mogućnost trajnog formiranja akumulacije.

· Nivo vode u akumulaciji odrediti na osnovu rezultata sprovedenih geoloških istraživanja.

· Predvideti hidrotehničke, građevinske i druge radove na postojećem nasipu nizvodno od akumulacije, a u cilju postizanja stabilnosti projektovanih i izgrađenih objekata.

· U cilju održavanja nivoa vode u akumulaciji projektovati potrebne radove.

· Za evakuaciju voda iznad projektovane kote vodne akumulacije predvideti odgovarajućisistem kojim će se ona nestmetano upustiti u vode Tavnog i Kamenarskog (Ledinačkog) potoka.

· Sagledati mogućnosti korišćenja viška vode iz akumulacije za vodosnabdevanje, navodnjavanje i drugo, u zavisnosti od utvrđenog kvaliteta vode.

· Za održavanje kvaliteta vode u akumulaciji predvideti odgovarajuće mere zaštite.

IV Ukoliko se iz bilo kog razloga namena prostora zapadnog krila ili drugih delova površinskog kopa promeni obavezno se moraju pribaviti novi uslovi Zavoda.

V U delu koji obrađuje tehničku regultivaciju koja prethodi biološkoj:

· Izvršitit analizu postojećeg stanja kosina površinskog kopa u odnosu na stabilnost za predviđenu namenu prostora.

· Definisati nagib završnih kosina površinskog kopa shodno nameni.

· Broj, visinu, nagib i širinu etaža i etažnih ravni odrediti tako da one u potpunosti budu stabilne, odnosno teren u celini bude stabilan.

· Istovremeno, voditi računa da one budu određene tako da pri izvođenju biološke rekultivacije nije potrebno dodatno intervenisati (u cilju postizanja stabilnosti padina i etaža, nesmetanog izvođenja radova pri sadnji i kasnije održavanju).

· Na delovima padina površinskog kopa, na kojima su moguće pojave nestabilnost predvideti sanacione mere.

· Ukoliko proračun završnog nagiba kosina za istočno krilo ukaže, da se od sadašnje ivice kopa mora intervenisati u dubinu područja sa režimom II stepena zaštite, za više od 25 do 30 metara, po našem mišljenju treba odustati od takvog rešenja. U tom slučaju treba oceniti moguć uticaj na prostor zapadnog krila kopa, odnosno korišćenje zapadnog dela jezera. Ukoliko ono u potpunosti ne isključuje mogućnost korišćenja zapadnog krila i dela jezera kao kupališta, definisati zonu/zone bezbednosti ili odrediti drugu namenu prostora.

· U zapadnom krilu obzirom na namenu, i stanje živog sveta, intervencije u okviru prostora sa režimom II stepena moguće su u nešto većem obimu nego u istočnom krilu kopa.

V Na područjima gde se radovima zahtevaju mase koje prekriva humus, obavezno predvideti da se on izdvoji od drugog materijala, privremeno ga deponovati u blizini (u okviru područja obuhvaćenog rekultivacijom), i kasnije koristiti pri biološkoj rekultivaciji ili odamh koristiti za saniranje i uređenje onih delova koji neće kasnije biti zahvaćeni građevinskom radovima.

VI Dinamiku izvođenja radova na tehničkoj i biološkoj rekultivaciji i uređenju ukupnog prostora odrediti tako da se po mogućstvu odvijaju paralelno. Ukupan vremenski period za izvršenje radova treba da bude što kraći.

Zbog osetljivosti prisutnih životinja, intenzitet radova naročito onih koji proizvode buku i vibracije (miniranje,...), planirati u što je većoj mogućoj meri u periodu od 1. septembra do 1. marta.

Takođe, treba zabraniti rad noću, ukoliko to u potpunosti nije moguće strogo se mora voditi računa o načinu osvetljenja radilišta, kako ono ne bi remetilo dinamiku aktivnosti faune.

VII Transport materijala na području Nacionalnog parka takođe, mora biti definisan, zbog čega je potrebno pokazati:

• količine materijala koje se moraju evakuisati sa područja na kojem se vrši rekultivacija, odnosno na područja Nacionalnog parka,
• količine materijala koje se moraju transportovati kroz Nacionalni park do područja na kojem se vrši rekultivacija,
• moguć uticaj transporta na životnu sredinu (s obzirom na karakteristike saobraćajnice, vrstu transportnih sredstava i frekveniciju, blizinu stambenih objekata naselja Ledinci i dr.),
• organizaciju i način transporta,
• eventualno razmotriti varijantno rešenje transporta do površinskog kopa Kišnjeva glava, na kojem sa takođe vrši rekultivacija, pa odatle izvan Nacionalnog parka. Pri tome treba isključiti u potpunosti kontakt sa područjem za koji je propisan režim I stepena zaštite (Javornati do). Ukoliko je ovakva varijanta transporta neodrživa, predvideti upotrebu transportnih sredstava koja imaju što manjeg negativnog uticaja.

VIII Ukoliko je pri aktivnostima vezanim za tehničku rekultivaciju, posebno uređenju kosina, potrebna primena bušačko-minerskih radova:

Radove projektovati tako da se maksimalno umanje mogući negativni uticaji (buka, potresi, prašina i razletanje komada), odnosno da isti budu ispod propisanih graničnih vredsnosti,

Predvideti primenu bušilica sa uređajem za otrapšivanje, tj. sa aspiracionim sistemom za usisavanje prašine i prečišćavanje izlaznog vazduha,

Postavljanje instrumenata za automatsko merenje potresa tla kako bi se mogle vršiti odgovarajuće korekcije pri miniranju,

Zabraniti miniranje noću,

Tehnologiju miniranja prilagoditi tako da buka i potresi budu minimalni. Izvođenje ovih radova po mogućstvu planirati u periodu od 1. septembra do 1. marta.

IX Predvideti, u periodu izvođenja radava na tehničkoj i biološkoj rekultivaciji, redovna kontrolna merenja buke i aerozagađenja, kako u radnoj sredini tako i u okruženju.

X Obavezno predvideti adekvatnu zaštitu ivica kopa (ograđivanjem, sadnjom vegetacije kojom se sprečava prolazak, kombinovano ili drugo) i postaviti table upozorenjima kojima se ukazuje na opasnost.

XI Biološka rekultivacija treba da na najbolji mogući način obezbedi uslove za razvoj vegetacije koja će se uklopiti u postojeću i kojom će se stvoriti uslovi za formiranje takvih staništa kojima će se očuvati biljni i životinjski svet karakterističan za Frušku goru. Zbog toga je pri biološkoj rekultivaciji potrebno:

• U prvom redu pri odabiru vrsta opredeliti se za autohtone vrste koje odgovaraju sastavu šumskih sastojina u okruženju kopa, a prema važećoj šumskoj osnovi, odnosno pojedinim odsecima koji pripadaju odeljenjima: 18, 21, 22, 23, 24, 25, 26 i 27 GJ 3804 «Popovica – Majdan – Zmajevac». To su autohtone vrste listopadnog drveća i žbunja karakteristične za ovo područje, kao što su lipa, gorski javor, hrast kitnjak, bukva, jova, grab, breza i žbunaste vrste: jorgovan (Syringa vulgaris), kalina (Ligustrum vulgare), žbunaste vrste roda zanoveta (Cytisus scoparius syn: Sarothamus scoparia), kao i druge vrste koje su karakteristične za šume hrasta i bukve koje dominiraju u okruženju kamenoloma.
• Na delovima gde je potrebno i moguće podizanje livadskih travnjaka, formirati ih od smeše trava livadarke (Poa sp.), vijuka (Fastuca sp.), deteline (Tripholium sp.), zvezdana (Lotus corniculatus) i sl.

ALAS VIŠE NEMA INTERESA NA LEDINAČKOM JEZERU

Austrijska firma Alas, neće moći da sprovede planirani plan rekultivacije kopa Srebro koji su nedavno predstavili, jer je on u suprotnosti sa uslovima koje je izdao Zavod za zaštitu prirode, saopštila je MZ Stari Ledinci. Greška austrijske kompanije je što su izradili plan rekultivacije pre dobijenih uslova, nepoštujući zakone ove zemlje, što je samo jedan od problema u kojima se našla strana kompanija, nakon što su dobili uslove od Zavoda. "Ono što je bitno istaći iz ove obimne dokumentacije koja reguliše kako i šta može da se radi na Ledinačkom jezeru, odnosno kopu Srebro, je to da se kop Srebro nalazi u Nacionalnom parku Fruška gora, da je kop većim delom u prostoru 2. stepena zaštite a tim prostorm je gotovo u potpunosti okružen a da je 3. stepenom zaštite obuhvaćen zapadni deo i pristupni plato. Takođe je navedeno da se u blizini kopa nalaze lokaliteti sa režimom 1. stepena zaštite, nekadašnji rezervati Zmajevac, Kraljeve stolice i Javornati do. Napominjemo da se Ledinačko jezero nalazi u težištu trougla koji čine navedena tri lokaliteta što mu daje posebnu vrednost. U nastavku se navodi da je višegodišnjim istraživanjima Zavoda za zaštitu prirode Srbije utvrđeno da područje kopa Srebro ima značajne prirodne vrednosti. Posebno se ističe prisustvo značajnih vrsta ornitofaune kao što su planinska crvenperka, žutarica, seoska lasta, zatim mišar, kobac, jastreb i soko lastavičar koje se gnezde po okolnim šumama", navodi se u saopštenju. Prema uslovima Zavoda, Alas ne može da eksploatiše planiranu količinu kamena, tako da će ova firma i ukoliko se upusti u rekultivaciju kopa, ostati bez planiranog profita. "Kada je tehnička rekultivacije u pitanju, iz uslova Zavoda za zaštitu prirode Srbije izdvajamo sledeće: Ukoliko proračun završnog nagiba kosina za istočno krilo ukaže, da se od sadašnje ivice kopa treba intervenisati u dubinu područja sa režimom 2. stepena zaštite, za više od 25-30 m i to u gornjoj zoni, od takvog rešenja se mora odustati", dodaje se u saopštenju. U obimnim uslovima se navode i detalji u vezi sa transportom kamena, biološkom rekultivacijom, kontrolom aerozagađenja, nivoom buke, što su dodatni problemi sa kojima kompanija tek treba da se pozabavi. Raša Delić iz MZ Stari Ledinci, kaže za Radio 021 da mu je drago što je naša država počela ozbiljno da se bavi pitanjima u vezi sa Nacionalnim parkom i navodi da je ovim uslovima Alas stavljen u mat poziciju. (Milan Srdić, Radio021)